Улстөр нийгэм
Ажлын хэсгийн хурлаар холбогдох зарим байгууллагын тайлбар, мэдээллийг сонслоо

Улсын Их Хурлын даргын 2021 оны тавдугаар сарын 10-ны өдрийн 33 дугаар захирамжаар байгуулагдсан Улс төрийн нөхцөл байдалтай холбогдуулан УИХ-аас баталсан холбогдох хууль тогтоомжийн биелэлтийг шалгах, санал, дүгнэлт боловсруулах үүрэг бүхий ажлын хэсэг 2021 оны 06 дугаар сарын 02-ны өдөр хуралдлаа.
Ажлын хэсгийн хуралдаанд УИХ-ын гишүүн, ажлын хэсгийн ахлагч Ц.Мөнх-Оргил, УИХ-ын гишүүн, ажлын хэсгийн дэд ахлагч Н.Ганибал, УИХ-ын гишүүн, ажлын хэсгийн гишүүн Ц.Мөнхцэцэг, Ц.Туваан, Ц.Сандаг-Очир нар оролцов.
Тус ажлын хэсэг үүсээд буй нөхцөл байдалтай холбогдуулан уг маргаан бүхий асуудлыг нягтлах, холбогдох хууль тогтоомжийн биелэлтийг шалгахад тайлбар, мэдээлэл шаардлагатай байгаа тул холбогдох тайлбар, мэдээллийг энэ сарын 20-ны дотор бичгээр ирүүлэхийг Улсын бүртгэлийн ерөнхий газар, Улсын дээд шүүх, Сонгуулийн ерөнхий хороо, Авлигатай тэмцэх газраас хүссэн байна. Энэ дагуу дээрх байгууллагууд тайлбар, мэдээллийг бичгээр ирүүлсэн бөгөөд ажлын хэсгийн өнөөдрийн хурлаар холбогдох зарим байгууллагын албан тушаалтнуудын нэмэлт тодруулга, тайлбарыг сонсов. Ажлын хэсгийн хуралд УБЕГ-ын дарга Д.Дэлгэрсайхан, улсын хяналтын ахлах байцаагч Ж.Чиймаа, хяналтын байцаагч Д.Чинтулга болон СЕХ-ны Хууль, эрх зүйн хэлтсийн дарга Д.Бат-Эрдэнэ нар оролцож тайлбар, мэдээлэл өгсөн юм.
Ажлын хэсгийн гишүүд ирүүлсэн тайлбар, мэдээлэлтэй холбогдуулан хуралдаанд оролцсон албан тушаалтнуудаас асуулт асууж, хариулт авлаа. Тухайлбал, УИХ-ын гишүүн, ажлын хэсгийн дэд ахлагч Н.Ганибал АН-аас Ерөнхийлөгчийн сонгуульд хоёр нэр дэвшигчийн материал хүргүүлсэн ч Н.Алтанхуяг гишүүнийг нэр дэвшигчээр бүртгэхээс татгалзсан хууль эрх зүйн үндэслэлийг тайлбарлахыг Сонгуулийн ерөнхий хорооноос хүслээ.
Уг асуултад Сонгуулийн ерөнхий хорооноос дараах тайлбарыг өгсөн юм. СЕХ зөвхөн нэг хүний бүрдэл материалыг хүлээн авч, эрх бүхий байгууллагын лавлагаанд үндэслэн тухайн нэр дэвшигчийг бүртгэх эсэх асуудлыг шийдвэрлэдэг хуулийн зохицуулалттай. Алийг нь хүлээж авахыг нягтлахын тулд тухайн хоёр хүний материалыг хоёуланг хүлээн авч нягталж, шалгасан. Ингэж нягталж шалгахдаа Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн сонгуулийн тухай хуульд зааснаар намын Төлөөллийн төв байгууллага хуралдаанаараа хэлэлцээд нэр дэвшигчийг тодруулахаар хуульд заасан учраас тухайн намын Төлөөллийн төв байгууллагын шийдвэр буюу АН-ын дүрэмд заасны дагуу Үндэсний бодлогын хорооны шийдвэрийг эрх бүхий байгууллагаас ирүүлсэн лавлагаануудыг үндэслэн нэг баримт материалыг хүлээн авсан. Харин Н.Алтанхуяг гишүүний материалыг бүртгэхээс татгалзах шийдвэр гэж гараагүй. Нэг намаас зөвхөн нэг нэр дэвшигчийн баримтыг хүлээн авч, тухайн нэр дэвшигчийг бүртгэх, эсхүл бүртгэхээс татгалзах шийдвэр гаргадаг учиртай гэлээ.
Ажлын хэсгийн ахлагч Ц.Мөнх-Оргил нэр дэвшигчдийн материалыг авахдаа ямар ямар байгууллагын лавлагааг үндэслэсэн, лавлагаа авахдаа байгууллагуудаас ямар асуултууд тавьсан зэргийг тодруулав. Мөн ажлын хэсгийн Ц.Туваан АН-ын талаар Улсын дээд шүүх 4 шийдвэр гаргасан талаар мэдээлэл хэлээд, намын Төлөөллийн төв байгууллагын хурал хэрхэн явагдсан, ирцийн асуудал зэргийг хэрхэн хянаж, нягталж шийдвэр гаргасан талаар тодруулсан юм. Гишүүний асуултад СЕХ-ны Хууль, эрх зүйн хэлтсийн дарга Д.Бат-Эрдэнэ тухайн намын Үндэсний бодлогын хорооны шийдвэр нь хуулийн дагуу гарсан эсэх, намын дүрэмдээ нийцсэн эсэх нь улс төрийн намын дотоод асуудал, тэр дундаа дүрмээр зохицуулагддаг асуудал учраас үүнд оролцох, хянан шийдвэрлэх эрх Сонгуулийн ерөнхий хороонд байхгүй гэсэн хариулт өгөв.
Түүнчлэн ажлын хэсгийн гишүүн Ц.Мөнхцэцэг хууль хоорондын уялдаа тухайлбал, Хуулийн этгээдийн улсын бүртгэлийн тухай хууль, Сонгуулийн тухай хууль, Улс төрийн намын тухай хуулиудыг эргэн харах шаардлагатай. Мөн цаашид улс төрийн намын бүртгэлийг аль байгууллага хариуцах вэ гэдэг асуудлыг ч сайтар ярилцаж нягтлан зөв чиглэлд оруулах нь зүйтэй гэсэн байр сууриа илэрхийлэв.
Ажлын хэсгийн гишүүд дараа нь Улсын бүртгэлийн ерөнхий газрын холбогдох албан тушаалтнуудаас нэмэлт тайлбар, мэдээлэл авсан бөгөөд гишүүд тус бүртээ дүгнэлтээ боловсруулж ирүүлсний дараа ажлын хэсгийн нэгдсэн санал дүгнэлтийг боловсруулахаар тогтлоо
Улстөр нийгэм
Нийслэлийн цэцэрлэгийн цахим бүртгэл өнөөдөр эхэлнэ
Нийслэлийн цэцэрлэгт хамрагдах хүсэлтийг өнөөдрөөс эхлэн 18-ны өдрийг дуустал "E-MONGOLIA" системээр дамжуулан хүлээн авна. 2025-2026 оны хичээлийн жилд улсын хэмжээнд 278,290 хүүхдийг сургуулийн өмнөх боловсролд хамруулах хэрэгцээ үүсээд байгаагаас 135,582 нь нийслэлд хамаарна.
Нийслэлийн хүүхдийг насаар нь харуулбал:
- 2 настай - 30304
- 3 настай - 31843
- 4 настай - 35698
- 5 настай - 37837 хүүхэд байна.
Иргэд хүүхдээ цэцэрлэгт хамруулах үйлчилгээг авахдаа дараах зүйлсийг анхаарна уу.
- Өөрийн болон хүүхдийнхээ хаягийн бүртгэл, мэдээллийг нягталж, баталгаажуулсан байх;
- Таны хүүхэд өнгөрсөн жил цэцэрлэгт хамрагдсан бол тухайн цэцэрлэгтээ “Үргэлжлүүлж явах” эсэх сонголтыг хийх;
Хэрвээ шилжилт хөдөлгөөнийг энэ хугацаанд хийх бол 2025 оны наймдугаар сарын 15-ны өдрөөс өмнө баталгаажуулсан байх.
Дэлгэрэнгүй мэдээллийг ЭНДЭЭС авна уу...
Улстөр нийгэм
ЗГ: Хар тамхи, мансууруулах бодистой холбоотой гэмт этгээдэд хүлээлгэх ял шийтгэлийн бодлогыг чангатгана
Засгийн газрын ээлжит хуралдаан 2025 оны долоодугаар сарын 23-нд болж дараах шийдвэрүүдийг гаргалаа. Мансууруулах эм, сэтгэцэд нөлөөт бодисын наймаа нь НҮБ-ын Үндэстэн дамнасан зохион байгуулалттай гэмт хэргийн эсрэг конвенцод заасанчлан үндэстэн дамнасан, нарийн зохион байгуулалттай, нууц, далд аргаар үйлдэгддэг гэмт хэрэг юм. Энэ төрлийн гэмт хэрэг үйлдэх арга, зохион байгуулалт боловсронгуй болж, манай улсын үндэсний аюулгүй байдалд аюул занал учруулах шинжтэй болж байна. Хар тамхи, мансууруулах болон сэтгэцэд нөлөөлөх бодистой тэмцэх арга хэмжээний талаар Засгийн газрын өнөөдрийн хуралдаанаар хэлэлцээд дараах шийдвэрийг гаргалаа. Үүнд:
1.Хар тамхи, мансууруулах эм, сэтгэцэд нөлөөт бодисын хууль бус эргэлттэй тэмцэх төрийн байгууллагуудын үйл ажиллагааны уялдаа холбоо, нэгдмэл байдлыг хангаж, мансууруулах эм, сэтгэцэд нөлөөт бодистой холбоотой гэмт хэрэг, зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх, олон нийт, ялангуяа хүүхэд, залуучуудад мансууруулах эм, сэтгэцэд нөлөөт бодисын хор хөнөөлийн талаар таниулах эрх зүйн орчныг боловсронгуй болгох зорилгоор УИХ-аас 2002 онд баталсан Мансууруулах эм, сэтгэцэд нөлөөт бодисын эргэлтэд хяналт тавих тухай хуулийн шинэчилсэн найруулгын төслийг шуурхай эцэслэн боловсруулж, энэ оны наймдугаар сард багтаан танилцуулахыг Хууль зүй, дотоод хэргийн сайд Л.Мөнхбаатар, Монгол Улсын сайд, Засгийн газрын Хэрэг эрхлэх газрын дарга С.Бямбацогт нарт тус тус даалгав. Энэ ажлын хүрээнд мансууруулах эм, сэтгэцэд нөлөөт бодисын хууль бус эргэлттэй холбоотой гэмт хэргийн шалтгаан, нөхцөл, гэмт хэрэг үйлдэгдсэн байдлыг судлан үзэж, гэмт этгээдэд хүлээлгэх хариуцлагыг мансууруулах эм, сэтгэцэд нөлөөт бодисын хэмжээ, үйлчлэл болон бусад обьектив талыг харгалзан ялгамжтай тогтоож, ял шийтгэлийн бодлогыг чангатгана.
2.Монгол Улсын хилээр хар тамхи, мансууруулах болон сэтгэцэд нөлөөлөх бодисыг хууль бусаар нэвтрүүлэхийг таслан зогсоох, хязгаарлах зорилгоор Бүгд Найрамдах Турк, Бүгд Найрамдах Солонгос Улс, Америкийн Нэгдсэн Улс, Оросын Холбооны Улс, Тайланд, Вьетнам Улс болон олон улсын байгууллагатай хамтран ажиллах;
3.Цагдаагийн ерөнхий газрын Хар тамхитай тэмцэх газрыг бие даасан, хараат бус байгууллага болгон бэхжүүлэх асуудлыг судалж, саналаа ирэх сард багтаан Засгийн газарт танилцуулах;
4.Мансуурах донтой иргэдийг эмчлэх, сэтгэлзүйн тусламж үйлчилгээ үзүүлэх, нийгэмшүүлэх төвийг Эрүүл мэндийн яамны харьяанд байгуулах асуудлыг судалж Засгийн газарт танилцуулах, Монгол Улсад хориглосон, хязгаарласан, хяналтад байх шаардлагатай мансууруулах эм, сэтгэцэд нөлөөт эмийн жагсаалтыг шинэчлэн батлах;
5.Мансууруулах эм, сэтгэцэд нөлөөт бодисын хэрэглээний тархалтын тандалт, судалгаа хийж, бүх шатны боловсролын байгууллагын сургалтын хөтөлбөрт урьдчилан сэргийлэх нөлөөллийн ажлыг зохион байгуулахыг Засгийн газрын холбогдох гишүүдэд даалгалаа.
Мөн хүүхэд, залуучуудын чөлөөт цагийг зөв өнгөрүүлэх чиглэлээр соёл, спортын үйл ажиллагааг тогтмол зохион байгуулах Соёл, спорт, аялал жуулчлал, залуучуудын сайд, аймаг, нийслэлийн Засаг дарга нарт, манай улсад ургадаг мансууруулах эм, сэтгэцэд нөлөөт ургамлын тархцыг хумих ажлыг эрчимжүүлж, бүрэн устгах арга хэмжээ авахыг Цагдаагийн ерөнхий газарт үүрэг болгов.
Улстөр нийгэм
Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн Бүгд Найрамдах Тажикистан Улсад хийх төрийн айлчлал эхэллээ
Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Ухнаагийн Хүрэлсүх Бүгд Найрамдах Тажикистан Улсын Ерөнхийлөгч Эмомали Рахмоны урилгаар 2025 оны 07 дугаар сарын 23-26-ны өдрүүдэд тус улсад төрийн айлчлал хийхээр хүрэлцэн ирлээ.
Ерөнхийлөгч У.Хүрэлсүхийг “Душанбе” олон улсын нисэх онгоцны буудалд тус улсын Тэргүүн Шадар сайд Холикзода Хоким, тус улсад хавсран суугаа Онц бөгөөд Бүрэн эрхт Элчин сайд Д.Баярхүү нар угтаж авлаа.
Энэ удаагийн айлчлал Төв Азийн улс орнууд, тэр дундаа Тажикстан Улстай найрсаг харилцаагаа өргөжүүлэн хөгжүүлэх, хамтын ажиллагааг эдийн засгийн агуулгаар баяжуулах, ард түмний найрамдал, нөхөрлөлийг бэхжүүлэхэд чухал түлхэц болно гэж талууд үзэж байна.
Ерөнхийлөгч У.Хүрэлсүх, Эмомали Рахмон нар ганцаарчилсан уулзалт болон албан ёсны хэлэлцээ хийж, “Найрсаг харилцаа, олон талт хамтын ажиллагааг хөгжүүлэх тухай Монгол Улс, Бүгд Найрамдах Тажикистан Улсын хамтарсан мэдэгдэл” гаргана.
Айлчлалын хүрээнд хоёр улс харилцаа, хамтын ажиллагааг хөгжүүлэхтэй холбоотой баримт бичгүүдэд гарын үсэг зурахаар төлөвлөж байна.
Ерөнхийлөгч У.Хүрэлсүх мөн тус улсын Мажлиси Намояндагон /Парламентын доод танхим/-ын даргыг хүлээн авч уулзаж, харилцаа, хамтын ажиллагааны талаар санал солилцоно.
Айлчлалын хүрээнд хоёр орны төрийн тэргүүн нарын ивээл дор анхны бизнес форум болон соёл, урлагийн тоглолт болох юм. Хоёр улс 1992 онд дипломат харилцаа тогтоосон бөгөөд манай улсаас анх удаа Ерөнхийлөгч төрийн айлчлал хийж байна.
Ерөнхийлөгч У.Хүрэлсүх Душанбе хотноо хүрэлцэн ирсэн даруйдаа Тажикийн түүх, соёлын бэлгэ тэмдэг болсон Исмоил Сомони-гийн хөшөөнд цэцэг өргөж, хүндэтгэл үзүүллээ.
Тажикийн төрт ёсны түүхэнд тод мөрөө үлдээсэн Саманидын анхны эмир Исмоил Сомони-г ард түмэн нь мөнхөд дээдэлдэг бөгөөд 13 метр өндөр хөшөөг нь бүтээж, IX-X зуунд Бухарт баригдсан Саманидын бунхны хуулбар бүхий музей байгуулжээ.
Хөшөөний хоёр талд байрлах хүрэл арслангууд нь улсын тогтвортой байдал, энх тайван, үндэсний эв нэгдлийг илэрхийлдэг. Тажикистан Улсад айлчилж байгаа төр, засгийн тэргүүн, хүндэт зочид тус улсын Төрийн ёслолын журмын дагуу хөшөөнд цэцэг өргөж, хүндэтгэл үзүүлдэг юм.