Улстөр нийгэм
ХХААХҮ-ийн сайд Ж.Энхбаяр гурил үйлдвэрлэгчдийг хүлээн авч уулзав
ХХААХҮ-ийн сайд Ж.Энхбаяр, Бодлого төлөвлөлтийн газрын дарга Ц.Болорчулуун, Газар тариалангийн бодлогын хэрэгжилтийг зохицуулах газрын дарга Д.Есөн-Эрдэнэ, Хөдөө аж ахуйн корпораци ТӨХХК-ийн Гүйцэтгэх захирал Б.Цогтсаран нар гурил үйлдвэрлэгч Улаанбаатар гурил ХХК, Алтан тариа ХХК, Өег гурил ХХК, Од групп ХХК, Өгөөж гурил ХХК, Хөвсгөл алтан дуулга ХХК, Милл хаус ХХК-ийн төлөөллийг хүлээн авч уулзаж, санал солилцлоо.
Монгол Улс 2025 оны хавар нийт 577.5 мянган га-д тариалалт хийжээ. Үүнээс үр тариа 312.8 мянган га байна. 272.8 мянган га-д улаанбуудай, 12.9 мянган га-д төмс, 15.9 мянган га-д хүнсний ногоон, 87.2 мянган га-д малын тэжээл, 148.5 мянган га-д тосны ургамал тариалсан. Улаанбуудайн тариалалт 2024 оноос 41.5 мянган га-гаар буурсан бол тосны ургамлын тариалалт 19.8 мянган га-гаар өссөн дүн гарчээ. Хур тунадас бага, хэт халалт үргэлжилсэний улмаас 41.4 мянган га талбайгаас ургац алдаж, 3.9 мянган га талбайн ургац ногоон тэжээлд шилжихээр тооцоо гарсан байна. 2025 оны намрын ургац хураалтаар 255.5 мянган тонн улаанбуудай, 88.3 мянган тонн төмс, 164.1 мянган тонн хүнсний ногоо хурааж авах урьдчилсан баланс гарсан талаар Газар тариалангийн бодлогын хэрэгжилтийг зохицуулах газрын дарга Д.Есөн-Эрдэнэ 2025 оны намрын ургацын балансыг танилцууллаа.
Намрын ургац хураалтаас 255.8 мянган тонн улаанбуудай хураан авах бол ирэх хаврын тариалалтад 38.6 мянган тонн, үрийн нөөцөд 12.5 мянган тонн, тэжээлд 24.8 мянган тонн, спиртийн үйлдвэрлэлд 11 мянган тонн, гурил үйлдвэрлэлд 168.9 мянган тонн улаанбуудай шаардлагатай юм. Тиймээс 100 мянга тонн импортын улаанбуудай дутахаар байгааг онцоллоо.
ХХААХҮ-ийн сайд Ж.Энхбаяр гурил үйлдвэрлэгч нарт хандан “Хэдийгээр байгалийн давагдашгүй хүчин зүйлтэй тариаланч нар нүүр тулж байгаа ч өөрсдийн хэмжээнд бүх арга хэмжээг авч, нэр төртэйгээр хүнд үеийг даван туулж байгаа. Тиймээс дотоодын улаанбуудайгаар гурилын хэрэгцээг хангах, тогтвортой байдалд анхаарах ёстой. Гаалийн албан татвараас чөлөөлөх тухай хуулийг хүчингүй болгосон тул дагаж гарсан тогтоолын хүрээнд алслагдсан баруун бүс нутгийн иргэдэд гурилын үнэ өндөр байхааргүй зохицуулалтыг хамтдаа хийх шаардлагатай байна” гэсэн юм.
Мөн энэ жилийн ургацад ган-гийн асуудлаас гадна хэт халалтыг дагасан хортон шавж элбэг байгаа нь нөлөөлж байгаа тул Ургамал хамгааллын газраас шинэ төрлийн бордоо, туршилтуудыг амжилттай хийж байгааг тэмдэглэлээ.
Хөдөө аж ахуйн корпораци ТӨХХК-ийн БҮАХэлтсийн мэргэжилтэн Н.Баттөмөр ОХУ-ын улаанбуудайн зах зээлийн нөхцөл байдлын талаар мэдээлэл өгсөн юм.
Дэлхийн улаанбуудайн 25 хувийг хангадаг ОХУ-д нүүрлэсэн гангийн улмаас Краснадорын хязгаарын 9 бүс, Ростов мужийн 4 бүс, Омск мужийн 5 бүс хүчтэй гангийн улмаас 25-35 хувийн ургац алдаж, 3 их наяд орчим төгрөгийн хохирол учрахаар байгаа аж. ОХУ-ын газар тариалангийн экспортын хэмжээ жил тутам буурч, ган гачгийн улмаас га-гаас 50-60 центр ургац авдаг газруудаас 25-29 центр авахаар байна. Улмаар дундаж ургацын хэмжээ багасч, газар тариалан эрхлэгч аж ахуйн нэгжүүд үйл ажиллагаагаа зогсоож байгаа тул улаанбуудайн дэлхийн зах зээлийн үнэ өсөх хандлагатай байгаа талаар мэдээлэл өгөв.
Өег гурил ХХК-ийн захирал А.Батсуурь ОХУ-ын Красноярс хотоос 2024 оны гуравдугаар зэргийн улаанбуудай нэг тонныг нь 1 сая 250 мянган төгрөгөөр импортолж байгаа. Чанар сайнгүй, гологдол их байна. Тиймээс ялгаж сортолж авч байна гэв. Дотоодын шинэ ургацын улаанбуудайн дээжийг шинжилж үзэхэд гантай холбоотойгоор буудайн үр жижгэрсэн байгааг онцоллоо.
Улаанбаатар гурил компанийн төлөөлөл есдүгээр сарын тавны өдрөөс дотоодын улаанбуудайн эхний ургацыг авах тул үйлдвэр дээр буусны дараа чанарыг тодорхойлно гэсэн юм.
ХХААХҮЯ-ны Бодлого төлөвлөлтийн газрын дарга Ц.Болорчулуун “Баруун бүсийн гурилын үнийг тогтвортой байлгах заалт тогтоолд орсон. Үүнийг гурил үйлдвэрлэгч нар анхаарах ёстой” гэсэн бол гурил үйлдвэрлэгчдийн зүгээс дотоодын гурилын хэрэгцээгээ хангах боломжтой гэдгийг онцоллоо гэж ХХААХҮЯ-наас мэдээллээ.
Улстөр нийгэм
Нүүдэлчдийн уламжлалт харилцааг шинэ шатанд гаргасан айлчлал өндөрлөлөө
Монгол, Казахстан улс хооронд шинжлэх ухаан, технологи, сансар судлал, хүний эрх, бизнес санхүүгийн хөрөнгө оруулалтын салбарт анхдагч шинэ санаачлага, албан хэлэлцээ, ажил хэрэгч уулзалтууд ар араасаа өрнөсөн Монгол Улсын Их Хурлын дарга Д.Амарбаясгалан тэргүүтэй төлөөлөгчдийн албан ёсны айлчлал өчигдөр өндөрлөж, эх орондоо ирлээ.
Нүүдэлчин соёлт хоёр орны олон жилийн түүхтэй дипломат харилцаан дахь албан хэлэлцээний давтамжийг хадгалж, Монголын парламентын удирдлага 22 жилийн дараа тус улсад айлчилсан явдал нь Ази тив дэх найдвартай, чухал түнш улсуудын харилцааг бүх талаар гүнзгийрүүлэх чухал алхам болов.
Айлчлалын бүрэлдэхүүнд УИХ-ын дарга Д.Амарбаясгалан, УИХ-ын гишүүн, УИХ дахь Монгол-Казахстаны парламентын бүлгийн дарга У.Отгонбаяр, УИХ-ын гишүүн, УИХ-ын Байгаль орчин, хүнс, хөдөө аж ахуйн байнгын хорооны дарга Б.Бейсен, УИХ-ын гишүүн, Гэр бүл, хөдөлмөр, нийгмийн хамгааллын сайд Т.Аубакир, УИХ-ын гишүүн Х.Жангабыл, С.Замира,С.Зулпхар, Б.Пунсалмаа, П.Ганзориг, Б.Жаргалан, Ц.Мөнхбат, М.Сарнай, Г.Хосбаяр, Б.Хэрлэн, УИХ-ын Ерөнхий нарийн бичгийн дарга Б.Баасандорж, орон нутгийн удирдлагууд, төрийн болон төрийн бус байгууллагууд, хувийн хэвшлийн төлөөлөл багтаж, “Монгол–Казахстаны Ажил хэргийн зөвлөлийн хоёрдугаар хуралдаан”-ыг Астана хотноо хийж, хоёр улсын баялаг бүтээгчид, бизнес эрхлэгчдийн тогтоосон хэлхээ холбоог бэхжүүлэх, хамтран ажиллах Санамж бичиг байгуулан эдийн засгийн харилцааг эрчимжүүлэх түлхэц, суурийг батжуулав.
Мөн хүний эрхийн үндэсний байгууллагууд анх удаа хамтран ажиллах баримт бичиг үзэглэснээр Казахстан Улс дахь Монгол Улсын 4280 гаруй иргэн, тус улсаас манай улсад буй 590 гаруй иргэний эрхийг хангаж, хамгаалах асуудлыг шийдвэрлэх ач холбогдолтой харилцан ойлголцсон явдал байв. Олон жилийн турш хөндөгдсөн хүний эрхийн зөрчлүүдийг Монгол Улсын Хүний эрхийн Үндэсний Комисс, Казахстан Улсын Хүний эрхийн Омбудсмен хамтран эрх тэгш зарчмаар арилгах эх үндсийг тавилаа.
Бүгд Найрамдах Казахстан Улсын Парламентын Мажилисийн дарга Е.Ж.Кошановын урилгаар дөрвөн өдөр үргэлжилсэн албан айлчлалын үр дүнд хоёр улсын хууль тогтоох дээд байгууллагуудын удирдлагууд хэлэлцээ хийж, хамтын ажиллагааны Санамж бичигт гарын үсэг зурсан явдал нь парламент хооронд эрх зүйн үндэс бэхжиж, урьд өмнөх өндөр, дээд хэлэлцээг бататгав. Монгол Улсын Их Хурлын дарга Д.Амарбаясгалан тэргүүтэй төлөөлөгчид айлчлалын хүрээнд Казахстан Улсын Ерөнхийлөгч К.Токаев, тус улсын парламентын Сенатын дарга М.Ашимбаев, Парламентын Мажилисийн дарга Е.Кожановнартай уулзаж, улс, бүс нутгийн түвшин дэх хамтын ажиллагаа, төсөл хөтөлбөрүүдийг хэрэгжүүлэх, хоёр улс хооронд зам тээвэр, логистикийн шинэ гарцыг эрэлхийлж, агаарын тээврийн давтамжийг нэмэх, барилга, хот байгуулалт, хөдөө аж ахуй, хөнгөн үйлдвэр, аялал жуулчлал, боловcрол, соёл зэрэг салбарт хамтрахаа илэрхийллээ. Хөдөө аж ахуй, газар тариалан, жижиг дунд үйлдвэрлэлээс гадна ноос ноолуур, арьс шир боловсруулах үйлдвэрлэлийг хөгжүүлэх зэрэг олон асуудлыг хамтын ажиллагааны хүрээнд хөндөн хэлэлцлээ.
Айлчлалын үеэр Казахстан улсын Цахим засаглалын төв, Сансар судлалын үндэсний төв, Олон Улсын Санхүүгийн төв, “Самрук Казына” баялгийн сангийн үйл ажиллагаатай танилцаж, Монгол Улсын Санхүүгийн зохицуулах хороо Казахстан Улсын санхүүгийн үйлчилгээний байгууллагатай, Ховд аймаг Дорнод Казахстан мужтай, “СЭЭКЛ” ХХК, “Пладис Казахстан” ХХК, “Мусуби” ХХК, “Meloman Home Video” ХХК зэрэг аж ахуйн нэгж хооронд хамтын ажиллагааны Санамж бичигт гарын үсэг зурж, баталгаажууллаа гэж Улсын Их Хурлын Хэвлэл мэдээллийн газраас мэдээллээ.
Улстөр нийгэм
Ерөнхийлөгч У.Хүрэлсүх, Австралийн Холбооны Улсын Амбан захирагч Саманта Мостин нар дурсгалын мод тарилаа
Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Ухнаагийн Хүрэлсүхийн урилгаар Австралийн Холбооны Улсын Амбан захирагч Саманта Мостин төрийн айлчлал хийж байна.
Ерөнхийлөгч У.Хүрэлсүх, гэргий Л.Болорцэцэг, Амбан захирагч Саманта Мостин, нөхөр Симеон Бэкэтт нар “Их тэнгэр” цогцолборт ард түмний найрамдал, нөхөрлөлийг бэлгэдэн дурсгалын мод тарилаа.
Төрийн тэргүүн нар албан ёсны уулзалтын үеэр уур амьсгалын өөрчлөлт, цөлжилт, хөрсний доройтол, хүнсний хангамж, аюулгүй байдал зэрэг дэлхийд тулгарч буй сорилтыг хамтдаа даван туулахаа илэрхийлсэн.
Түүний дотор “Тэрбум мод” үндэсний хөдөлгөөний хүрээнд “Ногоон тив” гэгддэг Австрали Улстай технологи дамжуулах, мэргэжилтнүүдийг чадавхжуулах, сургах чиглэлээр хамтран ажиллахаар болсон юм.
Эрхэм хүндэт зочид мөн эрийн гурван наадам, шагайн харваа, монгол үндэсний дуу хөгжим, бүжиг бүхий бэсрэг наадам үзэж сонирхлоо.
Улстөр нийгэм
Х.Нямбаатар: Барилгачдын талбайг нийслэлийн эзэмшилд буцаан авч, доороо зогсоолтой цэцэрлэгт хүрээлэн барина
ЧД-ийн 3 дугаар хороо буюу Жуулчны гудамжинд байрлах “Урт цагаан” худалдаа, үйлчилгээний төвийн барилгыг 2024 оны нэгдүгээр сард нурааж, далд зогсоол бүхий цэцэрлэгт хүрээлэн байгуулах ажлыг өнгөрсөн оны есдүгээр сард эхлүүлсэн. Цэцэрлэгт хүрээлэнгийн барилга угсралтын ажил дуусаж, наймдугаар сарын 29-нд нээсэн бөгөөд Нийслэлийн Засаг дарга бөгөөд Улаанбаатар хотын захирагч Х.Нямбаатар тус байршилд өнөөдөр ажиллалаа.
Хотын дарга Х.Нямбаатар “Доороо 109 машины автомашины зогсоол бүхий Урт цагааны цэцэрлэгт хүрээлэн ашиглалтад орлоо. Тус байгууламжийг өндөр өртөгтэй гэх шүүмжлэл их байсан. Гэвч бид нийслэлийн зүгээс төсвийг зохиодоггүй. Харин Хот байгуулалт, барилга, орон сууцжуулалтын яамны сайдын норм, дүрмийн дагуу баталсан “эстиматор” программын дагуу төсөв зохиогдож баригдсан. Автомашины зогсоол болон цэцэрлэгт хүрээлэн буюу ногоон байгууламж, усан толио, амрах талбай, задгай театр нь бүрэн хийгдэж дууссан. Дөрвөн давхар үйлчилгээний барилгын хувьд 11 дүгээр сарын 20-нд ашиглалтад орох бөгөөд жуулчдад зориулсан үйлчилгээ явуулах юм. Мөн цаашид тус цэцэрлэгт хүрээлэнгийн ашиглалтыг Чингэлтэй дүүргийн ЗДТГ хариуцан ажиллах болно.
Хуучны Урт цагааны барилгад үйл ажиллагаа явуулдаг байсан дархчид, гар урчууд зэрэг ЖДҮ эрхэлдэг байсан иргэдийн ажлыг байрыг хадгалах үүднээс СБД-ын 32-ын тойрогт Урт цагаан барилгын шинэчилсэн хувилбарыг барьж байна. Тус барилгын ажил 80 гаруй хувьтай үргэлжилж байгаа бөгөөд арван нэгдүгээр сарын сүүлээр ашиглалтад орно. Үүнээс гадна Барилгачдын талбайг нийслэлийн эзэмшилд буцаан авч, доороо зогсоолтой цэцэрлэгт хүрээлэн барих тухай төлөвлөж байна” гэлээ.
